Mehmet Hayri Kırbaşoğlu

Yazar: Jan Retsö. Doktorasını 1983 yılında Göteborg üniversitesinde yapmış ve aynı üniversiteye 1986 yılında Arapça profesörü olarak atanmıştır. Esas alanı Arapça ve Sami filolojisi ; özellikle de mukayeseli ve diyakronik (art zamanlı)araştırmalar olup, bu alanda iki monograf ve bir seri makale yayımlamıştır. Antik Çağda Araplar:Asurlulardan Emeviler’e Kadar Olan Tarihleri (Londra,2003) adlı eserin de yazarıdır. Kur’an’ın vahyedildiği zamanda Arabistan’da hakim olan linguistik şartlar, Arap dili ve edebiyatı uzmanları arasında en hararetli tartışmalara sahne olagelmiştir. Bu problem sadece Arap dilinin tarihi açısından değil, ilk İslami davetin mahiyetini ve esas gayesini anlamak bakımından da önemlidir. Arap dili ve edebiyatı uzmanları arasında İslam öncesi ve erken İslam döneminde Arabistan’ın linguistik(dilsel) açıdan ne durumda olduğuna…

Yazar: PETER STEİN Dr. Stein, Jena’da Friedrich Schiller üniversitesinde araştırma görevlisidir. Temel araştırma alanı İslam öncesi Arap yarımadası kültürleridir. Sabii(Sabaic) dilinin fonoloji ve morfolojisi üzerine yaptığı kapsamlı araştırmasıyla doktora unvanını elde eden Stein, şu anda ağaç malzeme üzerine küçük harfle yazılı Kadim Güney Arabistan yazısı üzerinde çalışmalarını sürdürmektedir. Kadim Güney Arabistan dilleri, yazıtları ve toplumu üzerine yayımlanmış birçok makalesi vardır. Geniş/yaygın bir edebi eserin, özellikle de Kur’an gibi bir kutsal kitabın yazılması söz konusu olunca, bu kutsal kitabın hitap ettiği toplumda, yerleşik yazı pratiklerinin ve asgari bir okuma-yazma düzeyinin mevcut olduğunu varsayma gereği kendiliğinden ortaya çıkar. Mesela Yahudi ve Hıristiyan kutsal kitapları Mezopotamya ve Akdeniz’in kültürel merkezlerinde ortaya çıkmıştır ki,…

Yazar: Ernst Axel Knauf,  Bern üniversitesinde doçent olup, araştırma alanları İbranice İncil, Sami epigrafisi ve İslam öncesi Arabistan’dır. Birçok eseri, makaleleri, sözlük maddeleri yayımlanmış olup, son eseri Joshua, 2008 de yayımlanmıştır). Arapça M.Ö. 600 yıllarına kadar bir yazı dili değildi ve o zamana kadar dünyanın gördüğü en son imparatorluğun iletişim dili haline de gelmiş değildi. Muhammed Mekke’den Medine’ye intikal ettiğinde, arkasında yaklaşık 1200 yıllık  dokümanı olan bir tarih vardı. Daima olduğu gibi “lehçeler”  standart dilden öncedirler. Arapçanın bir ortak dil ( lingua franca)  olarak ortaya çıkmasının en önemli değilse de sebeplerinden birisi, Nabat ticaret imparatorluğunun sosyo-linguistik etkisi idi. İşte onların “Eski Arapça”sıdır ki, ondan standart Arapça ve  VIII/IX yy.  “Klasik…

Yazar: Stefan Heidermann, Jena üniversitesinde İslami Araştırmalar bölümünde 1994’ten bu yana öğretim yapmaktadır. “Jena Şark Sikkeleri Kabinesi”nin faaliyetlerini de organize etmektedir. İlgi alanları, Moğolistan’dan Mağrib(Fas)a kadar İslam dünyasındaki -özellikle de Suriye ve Kuzey Mezopotamya’daki- VII-XVI. yy arası  politik ve ekonomik gelişmeleri kapsamaktadır. Bu bölgedeki birçok kazılara da katılmakta olup, Die Renaissence der  Stadte (2002)  ve Raqqa II – Die Islamiche Stadt (2003) kitaplarını yayımlamıştır. Çok Önemli İlk Onyıllar İslami teoloji/öğreti  ve onun imparatorluk ideası, Helenistik Roma ve İran temelleri üzerinde  ve Hıristiyanlık, Yahudilik, Yeni Eflatunculuk ve Zerdüştlük karşısında nasıl gelişti? (Yazar bu arada Ortaçağ İslam kaynaklarında “imparatorluk (empire)” ya da “devlet (state)” kavramlarının geçmediğini, buna mukabil “Daru’l-İslam” ve “Daru’l-Harb” gibi…

Yazar: Harald Suermann, Bonn üniversitesinde profesör olup ilgi alanları Doğu Hıristiyanlığı ve İslam’ın erken dönemi, Maruni kilisesi tarihi ve günümüz Doğu Hıristiyanlığı tarihi olup bu konularda yayımlanmış birçok makalesi bulunmaktadır. Giriş Hıristiyan ve Yahudi kaynaklarında İslam’ın erken dönemine dair göndermeler onun iç gelişmesinden ziyade dışarıdan diğer dinler tarafından nasıl algılandığına dair veriler sunar. Unutmamak gerekir ki Yahudi ve Hıristiyanların erken İslam hakkında verdiği bilgiler bu iki dinin İslam’ı nasıl algıladıklarını gösteren yorumlanmış bilgilerdir, yoksa doğrudan yorum konusu olan İslam’ı bir aynada yansıtır gibi yansıtmaları söz konusu değildir. Makalenin yer aldığı bu kitabın konusu genel olarak İslam değil münhasıran Kur’an olduğu için M. 690 yılından öncesine ait Hıristiyan kaynaklardaki Kur’an ile…

Yazar:Mikhail D. Bukharin, Rus Bilimler Akademisi, Eski Yakın Doğu Araştırmaları bölümü yöneticisidir. “Güney Arabistan, Akdeniz ve Doğu Afrika: Tarihi ve Kültürel Temaslar” (Moskova, 2009) başta olmak üzere yayımlanmış üç monografisi ve elliden fazla makalesi vardır). Makale Mekke’nin Kuzey-Güney Arabistan ve Mezopotamya arasındaki ticari faaliyetlerde bu bölgelerle yakın ticari ilişkiler içerisinde olup olmadığı meselesiyle ilgilidir. Zira bu yöndeki yaygın görüşlere mukabil, Mekke’nin izole bir toplum olduğu ve sözü edilen ticari faaliyetlerle pek ilişkisinin olmadığı iddiaları da söz konusudur. Bilhassa bu ikinci iddiayı savunan bayan Patricia Crone’un Meccan Trade and The Rise of Islam (Mekke Ticareti ve islam’ın Yükselişi) adlı eserinden sonra, Mekke’nin genel  olarak Arabistan ticaretindeki, özel olarak ta “Tütsü Yolu”…

Yazar: Barbara Finster. Bamberg (Almanya) Otto-Friedrich üniversitesi İslam sanatları bölümü emekli profesörü. Bağdad (Irak) ve San’a (Yemen) de Alman Arkeoloji Enstitüsü adına görev yapmış ve Suriye, Irak, İran ve Yemen’deki kazılara katılmıştır. Geç antik dönem ve erken İslam sanatına dair yayımlanmış birçok araştırması vardır. Bölgenin geç antik dönemde Hz. Muhammed zamanındaki durumuna dair arkeolojik ağırlıklı bir araştırma olarak ülkemizdeki konuyla ilgili birikimin henüz yabancısı olan pek çok önemli  hususa, özellikle de arkeolojik gelişmelere ışık tutucu, haritalarla zenginleştirilmiş bir makaledir. Makalenin temel tezi, Arap tarihçiliğinde de, 70’li yıllara kadar Batı’da da egemen olan ve İslam’ın zuhuruna Arabistan’da kadar kayda değer bir mimari varlığın bulunmadığına ve bu bölgeye kültür ve medeniyet getirenin…

THE QUR’AN IN CONTEXT (Bağlamı İçinde Kur’an) The Qurʾān in Context: Historical and Literary Investigations into the Qurʾānic Milieu. Edited by Angelika Neuwirth, Freie Universität Berlin, Nicolai Sinai, Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften and Michael Marx, Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften (Brill, 2011) BAĞLAMI İÇİNDE KUR’AN: KUR’AN’IN ORTAMINA DAİR TARİH VE EDEBİYAT/LİTERATÜR ARAŞTIRMALARI (Brill, 2011) ŞİMDİLİK HIZLICA VE GELİŞİGÜZEL BİR TERCÜME İLE SİZLERE KİTAPTAKİ MAKALELERİN LİSTESİNİ SUNMUŞ OLUYORUM, BUNLARLA İLGİLİ DAHA TAFSİLATLI BİLGİLER VE DEĞERLENDİRMELER YAPMAK VE SİZLERE SUNMAK ÜZERE HOŞÇA KALINIZ. Bu kitabın içerisindeki makaleler özetlenerek kısa tercümeleri sunulmuştur. Tercüme: Mehmet Hayri Kırbaşoğlu   İÇİNDEKİLER Giriş: Nicolai Sinai  ve Angelika Neuwirth Birinci Kısım: KUR’AN’IN TARİHSEL BAĞLAMI Necran Şehitleri ve Himyer’in Sonu:…